AB liderleri, Kıbrıslı Rumların Belarus yaptırımlarını Türkiye şartı nedeniyle veto tehdidi altında 1-2 Ekim’de Brüksel’de toplanacak.
Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin liderleri, başta Doğu Akdeniz’deki durum ve Türkiye ile ilişkiler ile Belarus konusu olmak üzere çeşitli gündem maddelerini ele almak için Brüksel’de bir araya gelecek.
AB Konseyinin 1-2 Ekim’deki toplantısında ağırlıklı olarak dış ilişkiler tartışılacak. Gündemin ana maddesini oluşturan Doğu Akdeniz ve Türkiye ile ilişkilerin yanı sıra Çin, Belarus ve Rus muhalif Aleksey Navalnıy’ın zehirlenmesi ile Dağlık Karabağ da AB liderlerinin konuşacağı dosyalar arasında yer alıyor.
AB liderleri, Doğu Akdeniz ve Belarus’u konuşmak üzere son olarak 19 Ağustos’ta video konferans yöntemiyle toplantı yaptı. Bu toplantıda Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum yönetimi, AB’den dayanışma göstermesini ve Türkiye’ye yönelik kısıtlayıcı tedbirler uygulanmasını istedi. Zirve sonunda AB’nin bu iki ülkeyle tam dayanışma içinde olduğu vurgulansa da kısıtlayıcı tedbir kararı çıkmadı. AB, Belarus yönetimine 9 Ağustos’ta yapılan cumhurbaşkanlığı seçimine “hile karıştırdığı” gerekçesiyle yaptırım uygulanacağını açıkladı.
İlerleyen süreçte Fransa ve Avusturya’nın da desteğiyle Yunanistan ve Kıbrıs Rum kesiminin ısrarına rağmen, başta AB dönem başkanı Almanya olmak üzere İtalya, İspanya, Malta gibi ülkeler daha sağduyulu bir yaklaşım sergileyerek Doğu Akdeniz’de gerginliğin düşürülmesi için Türkiye ile diyalog kurulmasının önemini vurgulayan açıklamalar yaptı.
Bir yandan da eylül başında Türkiye ile Yunanistan arasında NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in girişimiyle istenmeyen olayları veya kazaları önlemeyi hedefleyen çatışmayı önleme veya “ayrıştırma usülleri” olarak adlandırılan bir mekanizma kurulması için askeri teknik görüşmeler başladı. NATO, görüşmelerin askeri heyetler arasında teknik düzeyde yapıldığını, siyasi niteliği bulunmadığını ve Almanya’nın Türkiye ile Yunanistan arasında istikşafi görüşmelerin başlaması için yürüttüğü diplomatik çabaları tamamlayıcı nitelikte olduğunu özellikle vurguladı.
Oruç Reis sismik araştırma gemisinin eylül ortasında Antalya limanına dönmesinden sonra gerginlik yatışmaya başladı. Ancak Yavuz sondaj gemisinin Akdeniz’de çalışmalarını sürdürmesine Kıbrıs Rum kesimi itirazını sürdürdü.
Rumların veto tehdidi
Bu ortamda 21 Eylül’de yapılan AB Dış İlişkiler Konseyi toplantısına da Kıbrıslı Rumların “veto tehdidi” damgasını vurdu. Rum yönetimi, Belarus’a uygulanacağı açıklanan yaptırımları, “Türkiye’ye de tedbir uygulanmazsa” veto edeceği tehdidinde bulundu.
Türkiye ile diyalog çağrılarının öne çıktığı, gerginliğin düşmeye başladığı bir süreçte AB’nin en küçük üyelerinden birinin karar mekanizmasını tıkaması birçok AB ülkesinin tepkisine yol açtı. Nitekim AB dışişleri bakanlarının toplantısının sonunda Doğu Akdeniz’deki durum ve Türkiye ile ilişkilerin görüşülmesinin, liderleri bir araya getiren AB Konseyi toplantısına kaldığı açıklandı.
Yarın başlayacak ve iki gün sürecek AB Konseyi toplantısından, diğer adıyla AB Liderler Zirvesinden Türkiye’ye yönelik bir tedbir kararı çıkması beklenmiyor. Kıbrıslı Rumların Belarus yaptırımlarını veto tehdidinin nasıl aşılacağı merak ediliyor.
