Merhaba Değerli Gurbet Dostları;
Bu yazımızdaki konumuz kira sözleşmeleridir. Özellikle yurtdışında yaşayan gurbetçi hemşerilerimizin çokça sıkıntı yaşadığı bir konudur. Neden derseniz yılın büyük bir kısmını yurtdışında geçirdikleri için Türkiye’de bulunan taşınmazları ile ilgili bir sıkıntı olduğunda hemen müdahale etmeleri zordur.
Bu sebeple taşınmazlarını kiraya vermeden önce kira sözleşmelerini hukuka uygun ve sağlam bir şekilde yapmalıdırlar. Kırtasiyelerden alınan kira sözleşmelerinin aksine detaylı ve hukuka uygun kira sözleşmeleri hazırlanmalıdır.
Kira sözleşmesi herkesin bildiği üzere bir taşınır ya da taşınmazın belirli bir süre kullanılması için yapılan sözleşmelerdir. Kira sözleşmelerinden en yaygın olanı konut kirası sözleşmeleridir. Bugün ağırlıklı konut kiralarından ve diğer kira sözleşmelerinden bahsedeceğiz.
KİRA SÖZLEŞMESİNDE SÜRE NE OLMALIDIR
Bir kira sözleşmesi kurulurken belirli bir süre için kurulmak zorunda değildir. Başka bir değişle kira sözleşmesinde belirli bir süre yer almasa dahi bile sözleşme geçerli olur. Kira sözleşmesi belirsiz süreli kira sözleşmesi olmuş olur. Genellikle bir yıllık şeklinde hazırlanan belirli süreli kira sözleşmeleri tercih edilmekte olup 1 yılım sonunda kira sözleşmesi kira artışı sağlanarak tekrardan yenilenebilmektedir.
ÖZELLİKLE GURBETÇİ DOSTLARIMIZIM KİRA SÖZLEŞMESİNİN SÜRESİNİ BELİRLERKEN ÖZENLİ DAVRANMALIDIRLAR.
EV SAHİBİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Ev sahibi ya da genel olarak kira verenin bazı sorumlulukları vardır. Şimdi onlardan bahsedeceğiz. Öncelikli olarak ev sahibi ev ile ilgili olan vergi, sigorta, masraf vb. ödemeleri karşılamakla yükümlüdür. Türk Borçlar Kanunu bu gibi ödemeleri ev sahibine ödev olarak yüklenmiştir. Ev ile ilgili olarak evin bir bölümünde veya demirbaşlarında kira süresi başlamadan önce var olan ya da sonradan ortaya çıkan bir hasar veya arıza olması durumunda ev sahibi bunu karşılamakla yükümlüdür. Kiracı evdeki bu hasar ya da arızanın giderilmesini ya da hasar oranında kiradan indirim yapılmasını talep edebilir. Sonradan ortaya çıkan hasar ya da arızanın çok büyük olması durumunda kiracının sözleşmeyi sona erdirme hakkı da bulunmaktadır. Ev sahibi ortaya çıkan zarardan bir sorumluluğu olmadığını ispat edemediği sürece zararı ödemekle yükümlüdür.
KİRACININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
İlk olarak pek tabii kiracı sözleşmede belirlenen günde kirasını ödemekle yükümlüdür. Eğer ki sözleşmede herhangi bir ödeme günü belirlenmemiş ise o zaman kira günü kanunda yedek hüküm olarak ay sonu olarak belirlenmiştir.
KİRACININ ÖDEMESİ GEREKEN KİRA BEDELİNİ ÖDEMEDİĞİ DURUMDA NE OLUR?
Ev sahibi en az 30 gün içerisinde kirasını ödemesini aksi takdirde sözleşmeyi feshedeceğini bildiren yazılı bir uyarı metni gönderir. Bu süre sonunda kira ödenmez ise ev sahibi sözleşmeyi tek taraflı olarak feshedilir. Kiracı evi özenle kullanmak ve komşularına saygı göstermek zorundadır. Kanun bu sorumluluğu açıkça kiracıya yüklemiştir. Kiracının evi kullanmada gerekli özeni göstermemesi veya komşuları ile geçinememesi durumunda yazılı olan bir uyarı metni ile bu tutumunu terk etmesi aksi takdirde sözleşmeyi sona erdireceğini belirtebilir. Eğer ki komşunun tavrından veya özensizliğinde beklemenin bir yararı yok ise 30 günlük süre beklemeden ev sahibi yazılı bir bildirimle sözleşmeyi iptal edebilir. Kiracı evi temiz tutmak ve temizlik masraflarını ödemek ile de yükümlüdür. Kiracı evde bir hasarın veya arızanın ortaya çıkması durumunda bunu gecikmeksizin ev sahibine bildirmekle yükümlüdür. Aksi takdirde bu gecikmeden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.
KİRA SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİ
Sözleşmede eğer bir bitiş süresi belirlenmiş ise bu durumda sözleşme o sürenin gelmesi ile sona erer. Eğer ki sözleşme süresinin donu sonu gelince ev sahibi ve kiracı herhangi bir şey yapmaz ise sözleşme süresiz sözleşmeye dönüşmüş olur. Belirsiz süreli konut ve çatılı işyeri kiraları bakımından ise, kiraya veren kiranın başlangıcından 10 yıl geçtikten sonra, aksine yerel adet veya sözleşme hükmü yoksa, altı aylık kira dönemlerinden itibaren geçerli olmak üzere üç aylık bildirim süresine uyarak sözleşmeyi sona erdirebilmektedir.
GÜVENCE BEDELİ
Ev sahibi kiracıdan bir güvence talep ederse güvence bedeli üç aylık kira miktarını aşamaz.
KİRADA ARTIŞ
Her sene Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı tarafından bir TÜFE oranı belirlenmektedir. Bu oranı geçmemesi koşuluyla bir yıldan uzun süreli sözleşmelerde ev sahibi zam yapabilir. Normal dönemlerde ev sahibi kira bedelini arttıramaz.
SÜRE BİTMESİNE RAĞMEN EVDEN ÇIKMAYAN KİRACI
Bu tarz durumlarla sıklıkla karşılaşılmaktadır. Kira sözleşmesinde belirlenen tarihin geçmesine rağmen oturmaya devam eden kiracıyı çıkarmak o kadar kolay değildir. Çünkü kanunlar kiracıyı korumaktadır. Bu sebeple taşınmaz kiraya verilirken tahliye taahhütnamesinin varlığı çok önemlidir. Kiracı sürenin sonunda veya başka bir tarihte konutu veya işyerini terk edeceğini şartlarına uyarak bir tahliye taahhütnamesi ile beyan ederse kiraya veren o tarihte kiracıyı çıkarabilir.
Son olarak şunu söylememiz gerekir ki kira sözleşmesini hukuka uygun ve tarafları koruyacak şekilde hazırlamak çok önemli ve titizlik arz eden bir konudur. Ev sahipleri bizzat kendileri bu başvuruyu yürütebileceği gibi hak kaybı yaşamaması açısından ise vekil tayin ettikleri avukatları aracılığıyla da bu süreci yürütebilmektedirler.
ADALETLİ VE SAĞLIKLI GÜNLER
AV. ASLICAN ÖZGÜR İLELİ
