Merhaba, Değerli Gurbet Dostları ;
Yurtdışında yaşayan vatandaşlarımız Türkiye’ye her zaman gelemediği gibi diğer eş taşınmaz üzerinde bir tasarruf uyguladığında haberi olmamaktadır. Eşlerden birisi savurgan ve para yönetimi konusunda kötü alışkanlıkları olabilmektedir. Bu sebeple üzerinde olan mal varlıklarını kötü yöneterek geri dönüşü olmayan sonuçlara yol açılmaması için kanunumuzda belirli yasal tedbirler uygulanabilir.
EŞLERİN TASARRUF YETKİSİNİN KISITLANMASI
Tasarruf yetkisi sahibine, bir hakkı değiştirmeye, sınırlamaya veya sona erdirme yetkisi verir. Bazı hallerde tasarruf yetkisi kısıtlanabilmektedir. Bu hallerden biri de TMK m199’da anlatılır. Eşlerden her biri kendi mal varlığı üzerinde tasarruf hakkına sahiptir. Ama bazı durumlarla karşılaşan eş diğer eşinin tasarruf yetkisinin kısıtlanmasını talep edebilir. Eşlerin tasarruf yetkisinin kısıtlanmasını anlatan bu madde şöyledir;
” Ailenin ekonomik varlığının korunması veya evlilik birliğinden doğan malî bir yükümlülüğün yerine getirilmesi gerektirdiği ölçüde, eşlerden birinin istemi üzerine hâkim, belirleyeceği malvarlığı değerleriyle ilgili tasarrufların ancak onun rızasıyla yapılabileceğine karar verebilir.
Hâkim bu durumda gerekli önlemleri alır
Hâkim, eşlerden birinin taşınmaz üzerinde tasarruf yetkisini kaldırırsa, re’sen durumun tapu kütüğüne şerhedilmesine karar verir.”
Bu uygulama aile mahkemeleri aracılığı ile gerçekleşmektedir. Kişinin tasarruf yetkisi alanında daralmaya sebep olmaktadır.
Bu uygulama yargıtay kararlarına da konu olmaktadır. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi E. 2008/16201 K. 2009/19869 sayılı kararında TMK m199’a atıfta bulunarak şöyle demiştir. ” Davacı, Türk Medeni Kanunu’nun 199. maddesine dayanarak davalının dava konusu taşınmaz üzerindeki tasarrufunu kendisinin rızasıyla yapılabileceğine karar verilmesini istemiştir. Dinlenen davacı tanığı, davalının taşınmazını satmak istediğini ifade etmiştir. Ailenin Türkiye’de dava konusu taşınmaz haricinde başka bir ekonomik varlığının bulunmadığı belirlenmiştir. Ailenin ekonomik varlığının korunması gerekiyorsa eşlerden birinin istemi üzerine hakim, belirleyeceği malvarlığı değerleriyle ilgili tasarrufların ancak onun rızasıyla yapılabileceğine karar verebilir. Davacı ailenin ekonomik varlığının korunması için başvuruda bulunduğuna ve bu malvarlığının davalı tarafından elden çıkartılmak istendiği belirlendiğine göre Türk Medeni Kanunu’nun 199. maddesi çerçevesinde önlem alınması gerekirken isteğin reddi doğru bulunmamıştır.”
Görüldüğü üzere Yargıtay belli şartların gerçekleşmesi durumunda eşlerden birinin tasarruf yetkisinin kısıtlanabileceğini belirtmiştir.
KISITLAMA İÇİN GEREKEN ŞARTLAR NELERDİR?
Tasarruf yetkisinin kısıtlanabilmesi için gereken şartlar TMK m199’da sayılmıştır. Bu şartlar şunlardır;
Ailenin ekonomik varlığı tehlike altındaysa kısıtlama talebi yapılabilir.
Mal rejiminden kaynaklanan alacakları engellemek için talep edilebilir.
Bu şartların herhangi birinin varlığında hakim, eşin tasarruf yetkisinin kısıtlanmasına karar verebilecektir. İlerleyen süreçte şartların değişmiş olması halinde ise TMK m200’de de belirtildiği üzere eşlerden birinin talebi üzerine hakim kısıtlama kararında değişiklik yapabileceği gibi tamamen ortadan da kaldırabilir.
TÜM MAL VARLIĞI MI SINIRLANIR?
Tüm mal varlığı kısıtlanamaz. Bu tür uygulamalarda mahkemeden sadece belli bir mal varlığı için tasarruf yetkisinin kısıtlanması talep edilebilir. Bu konuda Yargıtay da tüm mal varlığı üzerinde tasarruf yetkisi sınırlamasının yapılmasının ölçülülük ilkesine aykırı olduğuna kanaat getirmiştir.
TASARRUFUN KISITLANMASI KARARININ SONUÇLARI NELERDİR?
Tasarruf yetkisinin sınırlandırılması kararı verildiğinde yetkisi sınırlanan eş, davada belirtilen mal varlığı için artık tek başına tasarrufta bulunamaz. Bu durumda yetkisi sınırlandırılan eş, davacı eşin rızası olmadan mal varlığı üzerinde tasarrufta bulunamayacaktır. Burada verilecek olan rıza herhangi bir şekil şartına tabi değildir. Rıza işlemin yapıldığı sırada verilebileceği gibi işlem yapıldıktan sonra da verilebilmektedir.
TMK m199’da da bahsedildiği üzere kısıtlama kararının re’sen tapu kütüğüne şerh edilmesi gerekmektedir. Bu da malikin eşinin rızası olmadan tasarrufta bulunamayacağını üçüncü kişilere açıklamak için gereklidir. Şerhin buradaki niteliği açıklayıcı olmasıdır.
Bu işlemler detay ve hukuki bilgi birikimi gerektiren işlemler olup vekil tayin ettiğiniz avukat aracılığıyla veya kendinizde yasal haklarınızı kullanabilirsiniz.
Adaletli Günler
